Czy nie mając zdolności kredytowej, możemy liczyć na dodatkową gotówkę z firmy pozabankowej? Czy jeśli otrzymamy pożyczkę, to nie narazimy się na pogłębienie swojej finansowej niedyspozycji? Co możemy zrobić, będąc w nie najlepszym położeniu?
Czym jest zdolność kredytowa i dlaczego jest sprawdzana?
Zdolność kredytowa jest to inaczej możliwość spłaty zobowiązania w wyznaczonym umową terminie. Dotyczy zarówno pożyczek krótko i długoterminowych, jak i kredytów, tych na niższą i wyższą kwotę. Im wyższą sumę chcemy pożyczyć, tym wyższą zdolnością kredytową będziemy musieli się wykazać. Od wysokości i rodzaju zobowiązania uzależniona jest również skrupulatność przeprowadzanego badania zdolności kredytowej.
W jakim celu instytucje finansowe przeprowadzają ocenę zdolności kredytowej? Zarówno banki, jak i pozabankowe firmy pożyczkowe sprawdzają nasze finansowe możliwości, aby się upewnić, że zwrócimy pożyczone środki w ustalonym terminie. Ponadto dzięki dobrze przeprowadzonemu badaniu oceny zdolności kredytowej nie będziemy narażeni na nadmierne zadłużenie się, a tym samym na wpadnięcie w tzw. spiralę zadłużenia. Innymi słowy, badanie zdolności kredytowej ma na celu zabezpieczenie interesów konsumentów i firm finansowych.
Każda firma w tym bank i firmy pożyczkowe mogą mieć odrębny system badania zdolności kredytowej. Na ogół jednak wszystkie instytucje korzystają z ogólnie przyjętego schematu, z którego wykorzystuje się najistotniejsze elementy. Czego możemy się zatem spodziewać, składając wniosek o kredyt lub pożyczkę?
Z jakich elementów składa się badanie zdolności kredytowej?
Ocenę zdolności kredytowej możemy podzielić na dwie części, które wzajemnie na siebie oddziaływają. Pierwszą częścią badania zdolności jest część ilościowa, w której kredytodawcy sprawdzają wysokości osiąganych dochodów koszty, które ponosi wnioskodawca, by utrzymać siebie i rodzinę, a także liczbę i wysokość już zaciągniętych zobowiązań.
Banki i firmy pożyczkowe w odmienny sposób podchodzą do źródła dochodów. Niektóre formy zarobkowania nie są akceptowane przez banki, dlatego wiele osób będących zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło sięga po pożyczki. Ponadto, banki nie wliczają do źródła dochodu świadczeń alimentacyjnych, czy świadczeń pochodzących z rządowych programów np. „rodzina 500 plus”. W związku z tym niektóre osoby mogą mieć niemal zerową zdolność kredytową w banku, lecz dość wysoką w firmie pożyczkowej.
Etapy badania zdolności kredytowej
Koszty prowadzenia gospodarstwa domowego są połączone z drugą częścią badania, czyli oceną jakościową zdolności kredytowej. Dlaczego? W ocenie jakościowej sprawdza się, czy konsument jest w związku małżeńskim i czy posiada na utrzymanie dzieci. Obie te informacje mogą znacząco zmienić ocenę materialnego położenia wnioskodawcy. Współmałżonek jest osobą, która w zależności od swojej sytuacji zawodowej może zwiększać lub zmniejszać zdolność kredytową. Dlaczego? Współmałżonek, który nie pracuje zawodowo i nie wnosi dodatkowego dochodu do budżetu domowego, stanowi dodatkowe obciążenie finansowe. Natomiast pracujący mąż lub żona może pozytywnie wpłynąć na status wnioskodawcy. Pożyczkobiorca w razie utraty źródła dochodu może liczyć na wsparcie współmałżonka w spłacie zobowiązania i utrzymania rodziny.
Niewątpliwe bardzo duże znaczenie przy ocenie zdolności kredytowej ma liczba i wysokość zobowiązań. Choć na ogół wnioskodawca musi wypisać, jakie aktualnie zobowiązania spłaca, musi się liczyć również z tym, że bank lub firma pożyczkowa sprawdzi bazy informacji kredytowej i gospodarczej. W Polsce działa kilka firm monitorujących zadłużenie konsumentów i podmiotów gospodarczych. Najbardziej znane to Biuro Informacji Kredytowej i Krajowy Rejestr Długów. Większość banków i firm pozabankowych sprawdza BIK, co jest elementem oceny jakościowej wnioskodawcy. Jeśli konsument posiada negatywne wpisy w BIK, nie może liczyć na kredyt bankowy. Od wewnętrznych ustaleń firmy pożyczkowej zależy, czy udzieli finansowania osobie zadłużonej. Nie jest to jednak wykluczone tak jak w przypadku kredytu.
Do części jakościowej oprócz wspomnianych elementu możemy włączyć również wiek wnioskodawcy, wykształcenie, doświadczenie zawodowe i forma umowy, na podstawie której zatrudniony jest wnioskodawca, a także posiadany majątek.
Czy można otrzymać pożyczkę bez zdolności kredytowej?
Powyżej opisaliśmy, jakie elementy brane są pod uwagę przy ocenie zdolności kredytowej. Każda firma indywidualnie we własnych strukturach wybiera, które elementy badania zdolności kredytowej będą przesądzały o przyznaniu środków. To dobra wiadomość dla konsumentów. W jednej firmie możemy mieć niską zdolność kredytową, w innej natomiast wystarczającą, by otrzymać pożyczkę w porządnej wysokości. Z pewnością możemy liczyć na środki pochodzące z chwilówek na dowód osobisty, szczególnie tych na niższą kwotę. Przy tych zobowiązaniach nie zawsze badana jest zdolność kredytowa i wystarczy jedynie oświadczenie wnioskodawcy o wysokości dochodów. Ponadto na rynku pozabankowym istnieje szereg produktów, które każdy może dopasować do swojego położenia. Dostępne są nawet pożyczki z komornikiem online, przy których nie musimy udawać się do placówki firmy pożyczkowej.
Firmy pozabankowe wyszły zatem naprzeciw potrzebom konsumentów, którzy wg banku stanowią zbyt wysokie ryzyko kredytowe. Za ryzyko kredytowe w tym przypadku uznaje się możliwość braku zwrotu środków przez pożyczkobiorców. Firmy pożyczkowe niejako wkalkulowały w cenę pożyczki ryzyko, jakiego się podejmują. Nie oznacza to jednak, że pożyczki nie trzeba zwracać. Wręcz przeciwnie. Brak zwrotu pożyczonych środków niesie za sobą spore konsekwencje, nie tylko finansowe, ale również prawne.
Jak korzystać z pożyczek bez zdolności kredytowej i uniknąć dalszych problemów finansowych?
Przede wszystkim, aby pożyczanie pieniędzy było bezpieczne, powinniśmy obliczyć, jaką wysoką kwotę jesteśmy w stanie zwrócić w ciągu miesiąca. Należy również wziąć pod uwagę sytuacje, które mogą negatywnie wpłynąć na naszą zdolność kredytową. Awaria samochodu, którą koniecznie należy naprawić, choroba, utrata pracy, to momenty, które z pewnością przyczynią się do obniżenia naszych finansowych możliwości. Biorąc pożyczkę, powinniśmy się przygotować i zaplanować, co zrobimy, gdy takie okoliczności nadejdą.
Bardzo istotne jest również dobranie odpowiedniego rodzaju zobowiązania. Jeśli nie mamy pewności, że zgromadzimy wystarczające środki na spłatę chwilówki (maksymalnie 3-miesięczny okres kredytowania), wówczas bezpieczniejszym rozwiązaniem będzie pożyczka ratalna. Dzięki niższym miesięcznym ratom i wydłużeniu okresu spłaty nawet do kilku lat możemy pożyczyć wyższą kwotę, a także mieć pewność, że zwrócimy pożyczkę w terminie. Dodatkowo dzięki terminowym spłatom poprawimy swoją historię kredytową, co ułatwi nam zaciągnięcie kolejnych zobowiązań w przyszłości.
