Renta socjalna jest świadczeniem, które przysługuje osobom niezdolnym do pracy. Jednak nie każdy może ją otrzymać – należy spełnić określone warunki. Ponadto, aby móc ubiegać się o rentę socjalną, musimy przejść przez komisję lub lekarz musi orzec naszą niezdolność do pracy. Jaki lekarz ma uprawnienia do wystawienia takiego zaświadczenia? Jakie warunki należy spełnić, aby otrzymać rentę socjalną i ile ona wynosi? Co ile możemy spodziewać się jej rewaloryzacji? Odpowiadamy.
Czym dokładnie jest renta socjalna?
Renta socjalna jest specjalnym rodzajem świadczenia chorobowego, który możemy otrzymać z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ten rodzaj świadczenia ZUS wypłaca co miesiąc osobom, które nie mogą podjąć pracy zarobkowej ze względu na naruszenie sprawności organizmu. Powodem tej niemożności jest całkowita niezdolność do pracy, a niezdolność ta powstała w określonym czasie. O niezdolności do pracy decyduje lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub komisja lekarska.
Orzeczenia nie może wydać nasz lekarz internista, czy nawet specjalista pracujący w szpitalu. Lekarz orzecznik musi bowiem być specjalistą, najlepiej z jednej z wymienionych dziedzin medycyny: choroby wewnętrzne, chirurgia, neurologia, psychiatria, medycyna pracy, medycyna społeczna, a ponadto musi odbyć specjalne szkolenie w zakresie ustalonym przez prezesa ZUS.
Oprócz lekarza orzecznika o niezdolności do podjęcia pracy zarobkowej decyduje specjalnie w tym celu powołana trzyosobowa komisja lekarska.
Komu przysługuje renta socjalna?
Tak jak już wspomnieliśmy, renta socjalna przysługuje osobom, które są niezdolne do pracy. Ponadto osoby ubiegające się o rentę:
- Muszą mieć ukończony 18. rok życia,
- W przypadku kobiety, która wyszła za mąż ukończenie 16. roku życia,
- Uczą się w szkole lub w szkole wyższej – zanim ukończą 25. rok życia,
- Są w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
W orzeczeniu lekarskim powinien wystawić zaświadczenie, w którym stwierdza:
Całkowitą niezdolność do pracy, która powstała w określonym czasie.
- Niezdolność ta mogła powstać przed ukończeniem 18 roku życia,
- W trakcie nauki (również podczas wakacji lub urlopu dziekańskiego),
- W szkole wyższej – przed ukończeniem 25 lat,
- W trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Aby ubiegać się o rentę socjalną nie można mieć uprawnień do wymienionych poniżej świadczeń. Jeśli przysługuje nam prawo do poniższych świadczeń, nie możemy otrzymać renty socjalnej:
- Emerytura,
- Uposażenie w stanie spoczynku,
- Renta z tytułu niezdolności do pracy,
- Renta inwalidzka,
- Renta strukturalna,
- Zasiłek przedemerytalny,
- Świadczenie przedemerytalne,
- Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
- Inne świadczenie o charakterze rentowym z zagranicznej instytucji.
Ile wynosi renta socjalna?
Renta socjalna dla osób, które nie mogą pracować po waloryzacji z 1 marca 2023 roku, wynosi 1588,44 złote. Kwota ta, co roku ulega zmianie. Waloryzacja przeprowadzana jest na takich zasadach i w takim trybie, jakie określone są dla emerytur i rent z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli to jedyny dochód osoby niezdolnej do pracy będzie ona miała trudności z utrzymaniem się. Ponadto nie będzie mogła również skorzystać z kredytu gotówkowego, czy kredytu oddłużeniowego ze względu na niską zdolność kredytową.
Na jak długo przysługuje renta socjalna?
Jeśli osoba ubiegająca się o rentę socjalną spełni wszystkie niezbędne warunki, może otrzymać prawo do renty na stałe, jeżeli niezdolność do pracy jest trwała, lub na czas określony, gdy niezdolność do pracy jest czasowa (okresowa).
Jakie dokumenty należy złożyć, aby ubiegać się o rentę socjalną?
Aby otrzymać rentę socjalną, musimy przedłożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wymaganą dokumentację. Niezbędne dokumenty to:
- Wniosek o rentę socjalną,
- Zaświadczenie ze szkoły lub uczelni, które potwierdzi okres nauki osoby ubiegającej się o rentę,
- Zaświadczenie o stanie zdrowia wypełnione przez lekarza na druku OL-9,
- Dodatkową dokumentację medyczną potwierdzającą stan zdrowia wnioskodawcy mogą to być wyniki przeprowadzonych badań lub karta leczenia ze szpitala — w tym przypadku dołączamy druk OL-9A,
- Jeżeli wnioskodawca jest zatrudniony również dokumenty przygotowane przez pracodawcę,
- Niezbędne jest również oświadczenie wnioskodawcy dotyczące posiadania na własność lub bycia współwłaścicielem nieruchomości rolnej, która przekracza 5 hektarów.
- Poinformować ZUS, czy pobiera się inne świadczenia np. rentę rodzinną.
Renta socjalna a renta rodzinna
Jeśli staramy się o przyznanie renty socjalnej, a przysługuje nam renta rodzinna, to pod pewnym wyjątkiem mamy prawo do obu świadczeń. Aby otrzymać oba świadczenia, renta rodzinna nie może przekraczać 200 procent kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Istotne jest również, że łączna kwota renty rodzinnej i socjalnej nie może przekraczać 200 procent kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W przypadku, gdy przekroczymy sumę świadczeń, ZUS obniży nam kwotę renty socjalnej. Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa niż 10 procent kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Jeżeli natomiast kwota renty rodzinnej przekracza 200 procent kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renta nie będzie nam przysługiwała. W tym przypadku otrzymamy jedynie rentę rodzinną.
Czy otrzymując rentę socjalną, możemy podjąć pracę zarobkową?
Choć renta socjalna przyznawana jest w przypadku niezdolności do pracy, to pomimo tego możemy podjąć pracę zarobkową. Orzeczenie o niezdolności do pracy nie jest tożsame z zakazem jej wykonywania. Podjęte zatrudnienie może odbywać się w systemie pracy chronionej, jak i na otwartym rynku pracy. Aby jednak nie stracić prawa do renty, musimy spełnić kilka istotnych warunków. ZUS ma również prawo obniżyć wysokość przyznanego świadczenia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyjaśnia, że:
„jeśli osiągany przez Ciebie przychód będzie:
- niższy niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy – to rentę socjalną wypłacimy Ci w pełnej wysokości,
- wyższy od 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy i nie przekroczy 130% tego wynagrodzenia – to zmniejszymy Ci rentę socjalną o kwotę przekroczenia, ale nie wyższą niż kwota maksymalnego zmniejszenia (obowiązującą dla renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy),
- wyższy niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy – to zawiesimy Ci rentę socjalną”.
W przypadku, gdy straciliśmy źródło dochodu, należy niezwłocznie o tym fakcie poinformować ZUS. Należy również pamiętać, że jeśli pobieramy rentę i jednocześnie osiągamy dochody przekraczające 70 procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, różnicę będziemy musieli zwrócić do ZUS. Podobnie, gdy dochody przekroczą 130 procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, w tym przypadku będziemy musieli zwrócić rentę w całości za okres, w którym osiągaliśmy dochód i pobieraliśmy rentę socjalną równocześnie.
Osoby, który podjęły pracę zarobkową i wykonują ją z domu ze względu na trudności w poruszaniu się, mogą skorzystać z pożyczki do domu, która skierowana jest między innymi dla takich osób.
Podsumowanie
Otrzymanie renty socjalnej wymaga od nas dostarczenia do ZUS sporej liczby dokumentów. Ponadto musimy spełnić określone warunki. Wysokość renty niestety nie jest zadowalająca. Osoby pobierające jedynie to świadczenie mają trudności z zaspokojeniem swoich podstawowych potrzeb. Często pomimo wielu utrudnień starają się zdobyć dodatkowy dochód, podejmując się pracy zarobkowej. W przypadku pilnej potrzeby muszą posiłkować się pożyczkami bez zdolności kredytowej, ponieważ ich zdolność kredytowa jest na niskim poziomie.
Zdarzają się sytuacje, w których osoba pobierająca rentę socjalną ze względu na swoje bardzo niskie dochody nadmiernie się zadłuży. Jeżeli wierzyciel nie może odzyskać swoich należności sprawę kieruje na drogę sądową. O tym, ile może zabrać komornik przeczytamy w tym artykule.
