Wszystko, co powinieneś wiedzieć o kredycie konsumenckim

Kredyt konsumencki bardzo często mylony jest z kredytem konsumpcyjnym. Są to jednak dwa różne pojęcia, stąd nie powinniśmy ich stosować wymiennie. Czym zatem jest kredyt konsumencki? Co powinniśmy o nim wiedzieć?

Czym jest kredyt konsumencki?

Kredyt konsumencki, jak sama nazwa wskazuje, jest produktem finansowym kierowanym do konsumentów. Zgodnie z  art. 22 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny,

konsumentem jest osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą bądź zawodową.

Z przedstawionej definicji wynika zatem, że konsumentem jest osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej. W odniesieniu do omawianego kredytu oznacza to, że kredyt ten jest przeznaczony wyłącznie dla osób prywatnych, nie zaś dla firm.

Czym jest kredyt?

Istotny jest również pierwszy człon charakteryzowanego pojęcia, czyli kredyt. Kredyt to produkt finansowy oferowany wyłącznie przez banki. W tym przypadku zarówno instytucje finansowe, jak i konsumenci mylnie stosują nazwę pożyczka w odniesieniu do kredytu. To również nie są tożsame definicje, ponieważ pożyczka może być oferowana zarówno przez osoby prywatne, jak i instytucje pozabankowe, a nie tylko przez banki. Nadrzędną różnicą pomiędzy produktami jest ustawa, której podlegają. Kredyty bankowe regulowane są ustawą Prawo bankowe, pożyczki natomiast Kodeksem cywilnym.

Zmiany w ustawie o kredycie konsumenckim

Wracając do kredytu konsumenckiego to samo pojęcie i związane z nim wymogi opisane są w ustawie o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku. Powyższa ustawa to ważny dokument, który znacząco poprawił sytuację kredytobiorców. Przede wszystkim dlatego, że reguluje kwestie, które były nieuściślone w poprzedniej wersji ustawy. Do znaczących modyfikacji ważnych z perspektywy konsumenta należy np. dłuższy czas na odstąpienie od umowy bez konieczności podawania przyczyny (kiedyś było to 10 dni, obecnie 14 dni). Co ważniejsze, konsument nie musi ponosić żadnych kosztów związanych z odstąpieniem od umowy. Wyjątek stanowią odsetki za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia spłaty. Maksymalna kwota kredytu również została podwyższona z 80 000 złotych do 255 550 złotych (lub jej równowartości w walucie innej niż polska).

Najważniejszą dla konsumenta zmianą jest wprowadzony w nowelizacji ustawy obowiązek informowania klienta o wszystkich występujących kosztach. Dotyczy to zarówno kredytów gotówkowych, hipotecznych, jak i pożyczek pozabankowych. Instytucje finansowe są więc zobligowane do powiadomienia o kosztach kredytu czy pożyczki, całkowitej kwocie do spłaty, wysokości oprocentowania, wymaganego zabezpieczenia, czy obowiązkowym ubezpieczeniu itd.

Limity kosztów pozaodsetkowych

W ustawie o kredycie konsumenckim poruszono również bardzo istotną kwestę limitów pozaodsetkowych kosztów kredytu.  Do kosztów tych należą wszystkie koszty związane z umową z wyłączeniem odsetek. Obecnie pozaodsetkowe koszty kredytu lub pożyczki nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty udzielonego zobowiązania przez cały okres kredytowania. Oprocentowanie kredytu konsumenckiego jest ściśle określone w Kodeksie cywilnym.

Nie może przekraczać dwukrotności sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego oraz 3,5 punktu procentowego.

Dla kredytobiorców ważna jest również kwestia – górnego limitu prowizji od udzielanego kredytu lub pożyczki, ponieważ nie jest on określony. Suma kosztów pozaodsetkowych nie może jednak przekroczyć całkowitej kwoty kredytu. Na przykładzie wyjaśnimy, że jeśli pożyczamy 2 000 złotych to koszty pozaodsetkowe nie mogą być wyższe, niż ta kwota.

Kredyt konsumencki — kto może go udzielać?

Ustawa o kredycie konsumenckim daje dość szerokie pole instytucjom finansowym. Pod ustawę tą podlegają zatem:

Banki, które przyznają:

• Kredyty gotówkowe,
• Limity na karcie,
• Karty kredytowe,
• Kredyty konsumpcyjne.

Pozabankowe firmy pożyczkowe, które oferują:

• Pożyczki długoterminowe, znane jako pożyczki na raty,
• Pożyczki krótkoterminowe, czyli popularne chwilówki.

Jaki rodzaj kredytu lub pożyczki nie jest kredytem konsumenckim?

To który kredyt lub pożyczka podlegają ustawie o kredycie konsumenckim, nie zawsze jest jasne. Aby uniknąć nieporozumienia, przedstawiamy które zobowiązania finansowe nie są kredytem konsumenckim:

• Kredyt hipoteczny nie należy do kredytów konsumenckich, choć w ustawie o kredycie konsumenckim są zapisy, które dotyczą również kredytu hipotecznego,
• Leasing – jeśli w umowie nie ma zapisu o obowiązku przeniesieniu własności na konsumenta, również nie podlega pod ustawę o kredycie konsumencki,
• Pożyczki udzielane przez pracodawcę, które przeważnie mają niższe oprocentowanie niż powszechnie stosowane,
• Pożyczki 0%, ponieważ kredyt konsumencki wiąże się z oprocentowaniem i prowizją,
• Kredyty preferencyjne – przykładem takiego zobowiązania jest kredyt studencki, czy kredyty z dopłatą rządową.

Co powinna zawierać umowa o kredycie konsumenckim?

Każda umowa powinna przede wszystkim mieć formę pisemną. Ponadto konsument musi mieć czas na zastanowienie się i dokładne zapoznanie się z zawieraną umową. W razie niejasności rolą kredytodawcy jest wyjaśnienie wszelkich wątpliwości. Umowa o kredycie konsumenckim powinna zawierać:

• Wszystkie koszty, jakie wiążą się z kredytem lub pożyczką,
• Obowiązki zarówno kredytodawcy, jak i konsumenta,
• Uprawnienia konsumenta.

Aby wybrać najbardziej dopasowaną ofertę do swoich potrzeb i możliwości warto posiłkować się różnymi rankingami, w tym rankingiem pożyczek na raty, czy rankingiem kredytów bankowych.

Jakie wymogi stawiają podmioty udzielające kredytów konsumenckich?

Każda instytucja finansowa może mieć odrębne wymagania, jakie należy spełnić, aby otrzymać finansowanie. Banki, jako instytucje podlegające pod ustawę o Prawo bankowe mają jednak wyższe oczekiwania, które musi spełnić kredytobiorca. Firmy pożyczkowe nie muszą, aż tak restrykcyjnie podchodzić do kwestii spełniania kryteriów finansowych. Niemniej jednak obie instytucje sprawdzają zdolność kredytową potencjalnego klienta. Może się zdarzyć, że pożyczkodawca nie sprawdzi sytuacji finansowej konsumenta, lub znacząco obniży swoje wymagania. Taka możliwość wynika z braku kontroli firm pożyczkowych przez Komisję Nadzoru Finansowego. Jeśli obawiamy się, że nie otrzymamy dodatkowej gotówki z kredytu bankowego, szukajmy pożyczki na dowód, czy pożyczki online bez weryfikacji, których udzielają firmy pozabankowe.

Ponadto większość instytucji udzielających kredytów konsumenckich pod różną postacią sprawdza, jak dotychczas spłacał swoje zobowiązania wnioskujący konsument. Przeważnie historię kredytową monitoruje się w Biurze Informacji Kredytowej, w Krajowym Rejestrze Długów lub podobnej instytucji. Otrzymany raport BIK zawiera istotne informacje na temat posiadanych obecnie długów, a także tych spłaconych zobowiązań. Kredytodawcy po otrzymaniu raportu wiedzą, z jakim typem konsumenta mają do czynienia i czy udzielenie finansowania nie będzie wiązało się ze zbyt wysokim ryzykiem.

Obowiązki kredytodawcy przy udzielaniu kredytu konsumenckiego

Każda instytucja udzielająca kredytów lub pożyczek ma względem konsumenta, co najmniej kilka istotnych obowiązków. Z punktu widzenia klienta najważniejszymi są konieczność informowania o wszystkich kosztach, jakie wiążą się z zawarciem umowy o pozyskanie dodatkowych środków. Ponadto kredytobiorca musi umożliwić konsumentowi odstępnie od umowy bez konieczności podawania powodu – co również jest bardzo istotne. Obowiązkiem kredytodawców jest również sprawdzanie baz informacji kredytowej. Nie jest to ważne jedynie dla instytucji finansowej, ale również dla konsumenta, którego w ten sposób chroni się przed nadmiernym zadłużeniem. W momencie odrzucenia wniosku przez kredytodawcę musi on poinformować klienta o powodach podjętej decyzji. Konieczne jest również stworzenie formularza informacyjnego spójnego z wymogami unijnymi, tak by łatwiej było porównać oferty.