W ciągu ostatnich kilku lat sytuacja wielu osób uległa diametralnej zmianie. Coraz więcej konsumentów ma problem z utrzymaniem płynności finansowej i dopięciem budżetu domowego. Podwójną trudność może sprawiać totalny brak kontroli w wydatkowaniu pieniędzy. Przyczyną takie stanu rzeczy, mogą być płatności bezgotówkowe. Jeśli nie sprawdzamy regularnie salda na swoim rachunku bankowym, a wszędzie płacimy kartą płatniczą lub aplikacją w smartfonie, po kilku dniach może się okazać, że pieniądze wyparowały. Niestety sprawdzając historię transakcji, na ogół okazuje się, że po prostu je wydaliśmy. Co możemy zatem zrobić, by świadomie kontrolować wydatki? Jak zaplanować budżet domowy? Co powinniśmy w nim uwzględnić? Podpowiadamy.
Czym jest budżet domowy?
Można powiedzieć, że budżet domowy jest dość prostym narzędziem kontrolującym przepływ środków zgromadzonych przez jedno gospodarstwo domowe. Dobrze skonstruowany budżet może realnie poprawić naszą sytuację materialną. Do budżetu należy wliczyć wszystkie przychody osiągane przez członków rodziny. Możemy do nich zaliczyć wpływy z wynagrodzenia o pracę, z umów o dzieło, czy zlecenie. Także otrzymywane świadczenia np. z rządowego programu 500 plus, świadczenia alimentacyjne, czy przychody pochodzące np. z najmu nieruchomości. Z drugiej strony do budżetu należy wliczyć wszystkie koszty, jakie ponosi dana rodzina. Koszty te mogą różnić się pomiędzy odrębnymi gospodarstwami domowymi. Wiele zależy od sytuacji mieszkaniowej danej rodziny, trybu, w jakim żyje, czy wieku i liczby jej członków.
Kolejnym istotnym elementem budżetu jest przedział czasu. Na ogół budżet układa się z wyprzedzeniem na kolejny miesiąc. Miesiąc jest przeważnie okresem rozliczeniowym przy większości stałych opłat. Raz w miesiącu płacimy czynsz, media, czy abonament telefoniczny. Przeważnie również nasze wypłaty otrzymujemy w tej jednostce czasu.
Aby budżet domowy spełniał swoją funkcję, musimy uświadomić sobie, jakie ponosimy koszty w każdym miesiącu i jakie otrzymujemy wpływy. Na podstawie tych informacji możemy rozdysponować swoje pieniądze na poszczególne wydatki. Nie da się ukryć, że większość z nas tego nie robi. Przeważnie w pierwszej kolejności spłacamy najważniejsze zobowiązani np. odstępne za wynajem mieszkania, czynsz, regulujemy rachunki za gaz, prąd i telefony. Staramy się również terminowo wywiązywać z zobowiązań finansowych, takich jak kredyt hipoteczny, pożyczka na raty, czy spłata karty kredytowej. W międzyczasie robimy zakupy spożywcze, wychodzimy do kawiarni, kina, tankujemy samochód. Pomimo tego, że pamiętamy o większości płatności, to jednak nieplanowane wydatki często zaburzają naszą płynność finansową. Dlatego warto mieć ciągłe oko na to, co dzieje się z naszymi pieniędzmi.
Co możemy zatem zrobić, by świadomie kontrolować wydatki?
Jeśli zależy nam na poprawie swojej sytuacji finansowej, bez planowania nie uda nam się tego zrobić. Kiedy jeszcze nigdy wcześniej nie prowadziliśmy budżetu domowego, musimy skupić się na tym, aby je wszystkie poznać. W tym celu warto przeznaczyć jeden miesiąc na spisywanie, każdego, nawet najdrobniejszego wydatku. Takie doświadczenie pozwoli nam zbudować budżet domowy dostosowany konkretnie do naszej sytuacji życiowej. Oczywiście możemy korzystać z uniwersalnych schematów, lecz musimy je modyfikować do swoich potrzeb.
Jeśli nasza rodzina to maniacy sportu i przeróżnych dyscyplin, musimy uwzględnić koszty, które wynikają z aktywności. Podobnie musi zrobić para, która uwielbia podróże i co weekend wybiera się na drobne wycieczki. Jeszcze inaczej kształtuje się sytuacja samotnej mamy z dwójką małych dzieci. Pomimo tego, że część kosztów będzie wspólna dla wszystkich wymienionych domostw, to każda z nich będzie miała inny rodzaj kosztów zmiennych.
Budżet domowy – jakie koszty warto uwzględnić?
Skrupulatność i systematyczność jest kluczem do stworzenia dobrego budżetu domowego. Nasze zestawienie możemy prowadzić w formie pisemnej – w odrębnym zeszycie. Wiele osób wybiera jednak arkusze kalkulacyjne, które same dokonają obliczeń. Innym bardzo dobrym rozwiązaniem jest zainstalowanie aplikacji na smartfonie. Tabele, które stworzymy, możemy podzielić na kilka kategorii:
Wydatki stałe
To grupa stałych kosztów, które ponosimy co miesiąc. Należą do niej:
– wszystkie opłaty związane z mieszkaniem (czynsz, odstępne, media, Internet, rata kredytu hipotecznego),
– stałe opłaty za szkołę, przedszkole,
– spłata zobowiązań finansowych (pożyczka na raty, leasing za samochód, zakupy ratalne),
Koszty żywności, kosmetyków i leków
W tej rubryce warto również ustalić kilka podgrup, tak by mieć, jak największą kontrolę nad wydatkami. Grupy te możemy podzielić w następujący sposób:
– zakupy spożywcze — tę kategorię również możemy podzielić na dwie odrębne podkategorie, w pierwszej są niezbędne zakupy, w drugiej tzw. rarytasy lub delikatesy, czyli słodycze, przekąski, używki. Dzięki temu podziałowi będziemy dokładnie wiedzieć, na którą z podgrup wydajemy najwięcej swoich środków.
– lekarstwa i suplementy,
– kosmetyki i chemia domowa,
– posiłki w abonamencie (catering, obiady w stołówce dziecka, obiady zamawiane do pracy),
Koszty transportu
W nich koszty paliwa, biletów komunikacji miejskiej, rowerów miejskich, hulajnóg itd.
Zaplanowane wydatki miesięczne
Każdy miesiąc pod względem wydatków może się różnić. W tej rubryce wpisujemy wszystkie wydatki, które musimy ponieść w danym miesiącu, np. wizyty lekarskie, ubezpieczenie samochodu, mieszkania, prezenty, zakupy ubrań i wszelkie inne koszty i opłaty, które ponosimy w zależności od miesiąca.
Nieplanowane wydatki
Nie da się ukryć, że ta grupa kosztów jest najtrudniejsza do oszacowania. Niekiedy może wynieść drobne kwoty, innym razem mogą być dość spore np. awaria samochodu. Warto jednak przeznaczyć na nie część swoich dochodów i gromadzić w tym właśnie celu.
Rozrywka/hobby/sport
Bardzo ważna grupa, która w zależności od naszych preferencji i możliwości może generować spore koszty. W tej grupie również możemy stworzyć kilka mniejszych podkategorii, w których obejmiemy stałe abonamenty i karnety za zajęcia sportowe, edukacyjne. A także rozrywkę (wyjścia do kina teatru) i spotkania ze znajomymi (obiady, kolacje). Tutaj możemy również umieścić sekcję związaną z podróżami.
Poduszka finansowa
Warto, aby każde gospodarstwo domowe odkładało część środków na wypadek utraty źródła dochodu. Innymi słowy – oszczędności.
Jak zaplanować budżet domowy?
Skoro chcemy poprawić swoją sytuację finansową i planować budżet domowy, warto, tak jak wspomnieliśmy poświęcić miesiąc, aby spisać wszystkie swoje wydatki. Na tej podstawie, należy oszacować budżet, który przeznaczymy na wydatki w każdej kategorii. Nie zapominajmy, nadal spisywać, ile pieniędzy wydajemy w każdym kolejnym miesiącu. Na tej podstawie będziemy mogli wprowadzać korekty i modyfikacje w planach na kolejny miesiąc. Powodzenia.
