Zdolność kredytowa jest tematem nierozerwalnie związanym z korzystaniem z produktów finansowych. Pojawia się niezależnie od tego, czy chcemy zaciągnąć kredyt hipoteczny na wysoką kwotę, czy pożyczkę chwilówkę na niewielką sumkę. Każdy podmiot udzielający wsparcia finansowego musi się upewnić, że pożyczkobiorca jest w stanie spłacić zobowiązanie zgodnie z ustalonym harmonogramem. W ten sposób kredytodawcy redukują ryzyko braku spłaty. Czy jesteśmy w stanie samodzielnie obliczyć swoją zdolność kredytową? Jaka zdolność kredytowa wymagana jest przy różnych rodzajach zobowiązań? Odpowiadamy.
Czym dokładnie jest zdolność kredytowa?
Za zdolność kredytową uznaje się możliwość spłaty zobowiązania w wyznaczonym czasie. Kolejnym ważnym elementem, na który zwraca się uwagę przy obliczaniu zdolności kredytowej, jest brak utraty płynności finansowej kredytobiorcy. Innymi słowy, pożyczkobiorca musi posiadać na tyle duże zasoby finansowe, aby bez problemu spłacać raty kredytu przy jednoczesnym utrzymaniu swojej stabilności finansowej. Do badania zdolności kredytowej pod uwagę brany jest szereg komponentów, które mogą bezpośrednio wpływać na decyzję o przyznaniu kredytu lub odrzuceniu wniosku. Co więcej, istotnym elementem badania zdolności kredytowej jest historia kredytowa. Historia kredytowa to nic innego jak historia spłat poprzednich i obecnie posiadanych zobowiązań. Aktualnie każdy podmiot finansowy (bank, SKOK, firma pozabankowa) sprawdza, czy konsument wywiązuje się z postanowień umowy i czy nie posiada niespłaconego długu.
Jakie czynniki wpływają na zdolność kredytową?
Każdy bank i każda pozabankowa firma pożyczkowa mogą z ogólnego zestawienia czynników wpływających na wysokość zdolności kredytowej, wybrać te, które są dla nich najistotniejsze. Dlatego, możemy spotkać się z sytuacją, w której jeden podmiot odmówi nam udzielenia kredytu, z kolei drugi bezproblemowo udostępni nam swoje środki. Decyzja pożyczkodawcy zależy również od rodzaju zobowiązania, jego kwoty, czy okresu kredytowania. Zupełnie inaczej bada się możliwości finansowe konsumenta starającego się o kredyt hipoteczny, a inne podejście mają firmy udzielające pożyczek na dowód przez Internet. Jednak aby móc samodzielnie obliczyć, jaka zdolność kredytowa jest nam przypisana, musimy znać wszystkie elementy wchodzące w skład tego badania.
Elementy składowe badania zdolności kredytowej
Badanie zdolności kredytowej składa się z dwóch głównych części. Możemy je podzielić na część jakościową skierowaną na pozyskanie informacji o sytuacji zawodowej, rodzinnej i majątkowej wnioskodawcy. Drugą częścią badania jest część ilościowa dotycząca sytuacji finansowej potencjalnego klienta. Dopiero podsumowanie obu części daje pełny obraz, jaka zdolność kredytowa jest przypisana wnioskodawcy. O jakie kwestie może zostać zapytany konsument, który stara się o kredyt? Oto one:
Część jakościowa
W części jakościowej pytania dotyczą:
- Wieku konsumenta,
- Stanu cywilnego,
- Liczby osób tworzących gospodarstwo domowe wraz z konsumentem,
- Rodzaj i forma umowy, na podstawie której zatrudniony jest wnioskodawca,
- Posiadany majątek.
Do części jakościowej zalicza się również sprawdzenie konsumenta w bazach informacji kredytowej i gospodarczej, a także w bazach dłużników. Przed złożeniem wniosku o kredyt lub pożyczkę warto we własnym zakresie sprawdzić darmowy raport BIK. Raport BIK stanowi bowiem istotny element w ocenie konsumenta.
Część ilościowa
W części ilościowej pożyczkodawcy skupiają się na liczbach, czyli ocenie zasobów finansowych wnioskodawcy. W tej sekcji konieczne jest podanie:
- Wysokości dochodów (mogą pochodzić z różnych źródeł. Banki nie wliczają jednak do dochodu środków podchodzących z programów socjalnych, czy alimentów.),
- Wysokość kosztów związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego (media, czynsz, opłaty za najem mieszkania, koszty utrzymania itd.),
- Liczby i wysokości obecnie spłacanych zobowiązań (kredyty, pożyczki, karty kredytowe, zakupy ratalne, żyrowanie kredytu itd.).
Czy można samodzielnie obliczyć zdolność kredytową?
Samodzielne badanie zdolności kredytowej jest oczywiście możliwe. Jednak nasze wyliczenia mogą nie pokrywać się z obliczeniami podmiotów, do których zgłosiliśmy się po dodatkową gotówkę. Tak jak wspominaliśmy różne instytucje finansowe, mogą zwracać uwagę na inne czynniki i parametry. Jaka zdolność kredytowa jest nam przypisana, możemy samodzielnie określić jedynie od strony ilościowej. Nie wiemy bowiem, czy bank, do którego się zwracamy, chętniej udziela kredytów osobom, które mają rodziny, czy tym, którzy żyją w pojedynkę.
Jaka zdolność kredytowa umożliwia nam otrzymanie kredytu lub pożyczki?
Jaka zdolność kredytowa umożliwi nam zawarcie umowy z bankiem o kredyt oddłużeniowy, a jaka o pożyczkę bez przelewania grosza? Niestety nie jesteśmy w stanie ani tego odgórnie zdefiniować, ani samodzielnie obliczyć. Wszystko zależy od rodzaju zobowiązania, jego kwoty, a także okresu, na który chcemy zawrzeć umowę. Nie bez znaczenia będzie również nasza historia kredytowa, która pomimo wysokiej zdolności kredytowej może przekreślić nasze szanse na pozyskanie środków. Firmy finansowe na podstawie sposobu, w jakim wywiązujemy się ze swoich płatności, oceniają naszą rzetelność.
Jak samodzielnie obliczyć zdolność kredytową?
Do samodzielnego badania zdolności kredytowej musimy znać wszystkie niezbędne parametry brane pod uwagę przy jej obliczaniu. W podstawowych wyliczeniach możemy wziąć pod uwagę część ilościową badania zdolności kredytowej. Musimy zatem obliczyć swój dochód, wysokość kosztów związanych ze spłacanymi obecnie zobowiązaniami, oraz koszty życia. Aby ułatwić nam te wyliczenia, za przykład posłuży nam bezdzietne małżeństwo starające się o kredyt hipoteczny.
Dochód żony to 4 200 złotych netto miesięcznie, dochód męża 5 600 złotych netto miesięcznie. Przeciętne miesięczne koszty utrzymania osoby dorosłej w 2022 roku wynosił 1 450 złotych, aby ułatwić nam obliczenia, wyrównamy te koszty do 1 500 złotych. Wszystkie koszty związane ze spłatą innych zobowiązań naszego hipotetycznego małżeństwa wynoszą 2 100 złotych. Już na podstawie tych danych jesteśmy w stanie oszacować ich zdolność kredytową.
Łącznie dochody netto: 9 800 złotych
Łączne koszty utrzymania: 3 000 złotych
Wszystkie zobowiązania: 2 100 złotych
Od dochodów odejmujemy koszty: 9 800 – 3 000 – 2 100 = 4 700 złotych
Należy podkreślić, że miesięczna rata nie może przekraczać 50 procent wpływów gospodarstwa domowego. Wytyczne te proponuje Komisja Nadzoru Finansowego w swojej Rekomendacji T. Niekiedy, przy wysokich dochodach wysokość raty może sięgać 65 procent miesięcznych wpływów gospodarstwa domowego.
4 700 × 50 procent = 2 350 złotych
Zatem maksymalna rata przewidziana dla omawianego małżeństwa wynosi 2 350 złotych.
Przyjmijmy, że nasza para chce zaciągnąć kredyt na 350 000 złotych na 30 lat. Posiada wkład własny w wysokości 20 procent. Sprawdzając kalkulatory kredytów hipotecznych, możemy porównać, czy wysokość miesięcznej raty nie przewyższa możliwości finansowych omawianego małżeństwa. Możemy spotkać się z miesięczną ratą w wysokości od 2 235 złotych do nawet 3 000 złotych. Dlatego wybór odpowiedniej oferty również ma ogromne znaczenie, czy jesteśmy w stanie podołać spłacie. Jeśli wysokość raty przekracza nasze możliwości finansowe, musimy postarać się o wyższy dochód lub obniżenie kosztów. W przypadku obniżenia kosztów warto starać się o kredyt po spłacie obecnych zobowiązań finansowych. Inną opcją jest obniżenie wysokości kredytu np. do wartości 300 000 złotych lub powiększenie wkładu własnego.
