Przeważnie każdy dorosły człowiek, w pewnym momencie zdaje sobie sprawę z tego, że śmierć jest nieuchronną częścią życia. Na ogół nie myślą o niej młodzi ludzi, a tym bardziej nie zastanawiają się, co należy zrobić, by zabezpieczyć przyszłość swoich bliskich. Do takiego momentu dochodzi się na skutek ważnych wydarzeń w życiu, na skutek wypadku, choroby lub śmierci kogoś, kto ma dla nas duże znaczenie. Jedną z form zabezpieczenia rodziny jest spisanie testamentu. Jak napisać testament, aby nikt go nie podważył i aby był skuteczny? W jakiej formie możemy spisać ostatnią wolę?
Czym jest testament?
Testament jest to jednostronna i odwołalna czynność prawna, na mocy której osoba spisująca testament rozporządza swoim majątkiem na wypadek śmierci. Innymi słowy, testament jest dokumentem testatora (osoba sporządzająca testament), w którym rozporządza on swoim majątkiem lub jego częściami na wypadek śmierci. Testator przydziela danej osobie lub podmiotowi (stowarzyszeniu, fundacji itd.), poszczególne części swojego majątku.
Testament wywołuje skutki w chwili śmierci spadkodawcy. Nie jest jednak skierowany do żadnej osoby, jest wolą spadkodawcy. Testament ma charakter osobisty, w związku z tym musi być sporządzony osobiście, a nie przez pomocnika, czy pełnomocnika. Nie wymaga również udziału współudziału osób trzecich. Jeżeli małżonkowie chcą sporządzić testament, muszą go spisać oddzielnie, nie mogą być zrobione wspólnie. Aczkolwiek testament obu małżonków może być spisany nawet na tej samej kartce papieru.
Według art. 944 Kodeksu cywilnego osoba spisująca testament musi być osobą pełnoletnią, która ma pełne prawa do czynności prawnych. Co to oznacza? Osoba, która jest ubezwłasnowolniona np. z powodu choroby, nie może spisać testamentu.
Jakie są rodzaje testamentów?
Testament może być sporządzony na kilka różnych sposobów, w tym:
Pisemny (holograficzny) – sporządzony własnoręcznie,
Allograficzny (ustny, urzędowy) – sporządzony w obecności dwóch świadków np. wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu lub gminy, lub kierownika urzędu stanu cywilnego. Testament pisemny i ustny należą do tzw. testamentów zwykłych.
Ustny – w obecności trzech świadków na ogół, gdy spadkodawca spodziewa się swojej rychłej śmierci np. po wypadku komunikacyjnym itd. Ta forma testamentu wymaga spisania przed upływem roku od jej złożenia. Może być również potwierdzony przed sądem w formie zeznania.
Podróżny – ta forma wymaga spisania i podpisania i jest sporządzana w trakcie podróży statkiem powietrznym lub morskim. Niezbędna jest obecność dwóch świadków np. dowódcy i jego zastępcy.
Wojskowy – to rodzaj dokumentu sporządzanego przez żołnierza sił zbrojnych.
Notarialny – testament spisany w formie aktu notarialnego w kancelarii notarialnej. Wymaga uiszczenia opłaty. Oryginał testamentu w formie aktu przechowuje kancelaria notarialna w sejfie, chroni zatem interes testatora i jego spadkobierców.
Jak napisać testament w domu?
Choć najbezpieczniej testament sporządzić w formie aktu notarialnego, to każda forma sporządzona poprawnie jest ważna. W przypadku testamentu spisanego w domu należy przestrzegać kilku zasad, aby dokument nie mógł być podważony. Jak napisać testament w domu, aby był ważny?
Jeśli nie chcesz bądź nie możesz sporządzić testamentu w formie aktu notarialnego, możesz go spisać również w domu. Jednak koniecznie musisz go napisać własnoręcznie. Nie możesz spisać woli na komputerze lub maszynie do pisania po czym odręcznie podpisać dokument. Nie może go również napisać nikt inny. Do ważności testamentu holograficznego konieczne jest zatem:
- Napisanie treści testamentu własnoręcznie przez testatora,
- Opatrzenie pisma datą i nazwą miejscowości, w której jest sporządzony,
- Własnoręczny podpis sporządzającego (pełne imię i nazwisko).
Jeżeli testament w formie pisemnej nie będzie sporządzony pismem odręcznym i będzie pozbawiony podpisu, będzie dokumentem nieważnym. Jeśli w dokumencie nie będzie daty może, ale nie musi być podważony. Co więcej, dokument może być napisany dowolnym przyborem do pisania (długopis, ołówek, kredka, mazak itd.), a także na dowolnym materiale (karta papieru, skrawek gazety, deska, ściana). Oczywiście takie sytuacje są ekstremalne, pomimo tego nie tracą na ważności.
Musisz pamiętać, aby podpis wykonać na końcu dokumentu pełnym imieniem i nazwiskiem. Wpisanie jedynie inicjałów może świadczyć o nieważności dokumentu.
Warto również pamiętać o wpisaniu daty. Jeśli zdarzy się, że spisałeś dwa takie dokumenty i jeden z nich jest bez daty, oba będą nieważne. Data pozwoli również na rozstrzygnięcie niejasności. Jeżeli w testamencie wpiszesz głównego spadkobiercę swoją żonę, a miałeś np. dwie żony, nie będzie jasne, do której kobiety ma trafić spadek. Warto zatem wymienić spadkobierców z imienia i nazwiska, a nawet uwzględnić łączące was więzi. Jeżeli posiadasz zadłużenie pamiętaj o prawie dziedziczenia długu.
Testament w domu – wzór
Testament w zależności od liczby spadkobiercy i od wielkości majątku może być bardzo prostym dokumentem lub bardzo szczegółowym. Niemniej jednak zawsze należy napisać go odręcznie, pamiętając o podpisie i dacie sporządzenia. Jeżeli zależy ci na dokładnym podzieleniu składników majątku względem poszczególnych spadkobierców, warto uwzględnić to w spisywanym dokumencie. Poniżej przykładowy wzór jak napisać testament w jego najprostszej wersji.
Jak napisać testament u notariusza?
Sporządzenie dokumentu w formie aktu notarialnego związane jest z poniesieniem dodatkowych kosztów, niemniej jednak notariusz dopilnuje wszystkich formalności i zgodności z przepisami prawa. Ogromną zaletą aktu notarialnego jest przechowywanie oryginalnego dokumentu w kancelarii notarialnej. To szczególnie przydatne w przypadku, gdy sytuacja spadkodawcy jest skomplikowana i może wystąpić podejrzenie, że ktoś może działać na jego szkodę lub szkodę spadkobiercy. Testament w formie aktu notarialnego powinien być sporządzony z najwyższą starannością, tak by jego zapisy nie budziły wątpliwości.
Kiedy testament może być nieważny? Czy można wprowadzać zmiany?
Za testament nieważny można uznać testament, którego nie napisał ręcznie testator, lub gdy brakuje w nim podpisu. Nieważnymi staną się również wszystkie te dokumenty, które mają kilka wersji, a w jednej z nich nie będzie widniała data. Należy również zaznaczyć, że odwołanie woli wymaga albo zmiany testamentu na nowy, albo zniszczenia samego dokumentu lub jego części. Przykładem odwołania testamentu może być jego podarcie, zamazanie podpisu lub dopisanie „anulowane” itd.
W testamencie może również sporządzać zmiany, dopisywać spadkobierców, odwoływać itd. Aby zmiany były ważne, można każdorazowo sporządzać nowy testament z uwzględnieniem niezbędnych zmian. Należy jednak pamiętać o zachowaniu odręcznej formy wraz z umieszczeniem podpisu i daty. Bardzo istotne jest, aby testator znajdował się w odpowiednim stanie psychicznym i był zdolny do podejmowania samodzielnych decyzji. W przypadku nieważności dokumentu spadkowego o podziale majątku będzie decydował Kodeks cywilny i dziedziczenie ustawowe. Przy dziedziczeniu ustawowym należy również wziąć pod uwagę, że dziedziczy się również długi no za niespłacone kredyty konsumenckie. W testamencie nie można uwzględniać konieczności zaistnienia pewnych okoliczności, by spadkobierca mógł otrzymać spadek. Nie możesz zatem napisać, że wnuk otrzyma samochód jeśli skończy studia.
